شرح فارسی صمدیه، مرکب از مبنیات

و منها: المرکب و هو ما رُکِّب من لفظین لیس بینهما نسبه فان تضمن [الجزءُ] الثانى حرفا بُنِیا کخمسه عشر و حادى عشر و اخواتهما الا اِثنَىْ عشر و فَرعیه (۱) اذ الاولُ منها معربٌ على المختار(۲) و الا(و ان لم یتضمنِّ الثانی حرفاً) اُعرِب الثانى کبعلبک ان لم یکن قبل الترکیبِ مبنیا کسیبویه(مثال برای یکُنِ منفی است و برای نفی نیست!!!).

(۱) اثنتی عشر و اثنتی عشر و ثنتی عشر که هر برای مؤنث است.
(۲) زیرا مشهور قائل به این هستند که جزء اول معرب است اما بعضی مانند ابن دُرُستَوَیه میگوید که از یازده تا نوزده هر دو جزء مبنی است.

مرکب: اسمی است که میان آنها ترکیب اسنادی و اضافی نباشد.

مرکب:
۱. جزء دوم متضمن حرف هست
○ جزئین مبنی میشوند.
§ اعداد یازده تا نوزده: احدَ عشر در اصل احد و عشر بوده که واو درون عشر رفته و میگویند که متضمن حرف است.
۲. جزء دوم متضمن حرف نیست
۱) اولاً جزء اول مبنی است
۲) ثانیاً: جزء دوم دو حالت دارد
۱) مبنی قبل الترکیب نیست
§ جزء دوم معرب است
۲) مبنی قبل الترکیب هست
§ جزء دوم مبنی است