جدول معانی ابواب ثلاثی مزید
در این مطلب، معانی مشهور ابواب ثلاثی مزید را به همراه امثله مناسب به صورت جمع بندی شده و با توضیحات کافی و نکات لازم، خدمت شما دوستان تقدیم مینماییم.
در مطلب دیگری معانی ابواب ثلاثی مزید به صورت کامل طی یک جدول خدمت شما دوستان تقدیم شده بود، اما در این جدول و این مطلب، خلاصه ای از مشهورترین معانی به همراه نکات مفید، که لازم است حفظ گردد، خدمت شما تقدیم مینماییم.
|
باب |
معنای مشهور |
مثال ۱ |
مثال ۲ |
|
اِفعال |
تعدیه |
ضَحِکَ سعیدٌ (سعید خندید) ← ضاحَک سعیدٌ عمرواً (سعید، عمرو را خنداند) |
جَلَس بکرٌ (بکر نشست) ← اجلس بکرٌ زیداً (بکر، زید را نشاند) |
|
تفعیل |
تکثیر |
هَدَمَ البناءَ (ساختمان را ویران کرد) ← هَدَّمَ البناءَ (ساختمان را بسیار ویران کرد) |
لَطَمَهُ (به صورت او سیلی زد) ← لطَّمَهُ (به صورت او بسیار سیلی زد) |
|
مفاعله |
مشارکت۱ |
ضَرَبَ سعیدٌ علیّاً (سعید، علی را زد) ← ضاربَ سعیدٌ علیّاً (سعید و علی یکدیگر را زدند) |
غَضِبَ علیه (بر او خشم گرفت) ← غاضبه (همدیگر را خشمگین کردند) |
|
تفاعل۳ |
مشارکت |
کتب زیدٌ الرسالةَ (زید نامه را نوشت) ← تکاتبَ زیدٌ و بکرٌ (زید و بکر با هم مکاتبه کردند) |
حسد زیدٌ (زید حسد ورزید) ← تحاسدَ زیدٌ و بکرٌ او تحاسدا (زید و بکر بر یکدیگر حسد ورزیدند) |
|
افتعال |
مطاوعه۲ |
نقلتُ الشیءَ فانتَقَلَ (شیء را جابجا کردم پس آن شیء جابجا شد) |
حَزَنتُهُ فاحتَزَنَ (او را ناراحت کردم پس او ناراحت شد) |
|
انفعال۴ |
مطاوعه۵ |
خَرَقتُ الثوبَ فانخرقَ (لباس را پاره کردم پس پاره شد) |
کشفتُهُ فانکشفَ (آن را آشکار کردم پس آشکار شد) |
|
تَفَعُّل۶ |
مطاوعه |
طهَّرتُ الثوبَ فتطهَّرَ (لباس را پاکیزه کردم پس پاکیزه شد) |
قَلَّعتُه فتقَلَّعَ (آن را از بیخ کندم پس آن کنده شد) |
|
استفعال |
طلب |
استرزقَ (روزی طلبید) |
استظهرَ (یاری خواست) |
نکات:
- سه باب مفاعله، تفاعل و افتعال دارای معنای مشارکت هستند که با یکدیگر تفاوت هایی دارند و این تفاوت ها را از اینجا مشاهده کنید.
صرف ساده صفحه ۱۷۶
تفاوت مشارکت ابواب مفاعله، تفاعل و افتعال
|
مشارکت |
تفاوت لفظی |
تفاوت معنوی |
مثال |
|
مفاعله |
بعدش: دو اسمِ فاعل و مفعول |
بیان صریح فاعل بودن زید و مفعول بودن بکر بیان ضمنی فاعل بودن بکر و مفعول بودن زید |
ضاربَ زیدٌ بکراً |
|
افتعال |
بعدش دو حالت دارد:
|
بیان فاعل و مفعول بودن زید و بکر و برعکس آن به طور همزمان |
(آن قوم بایکدیگر ستیزه کردند) اختصمَ القومُ اختصمَ زیدٌ و بکرٌ |
|
تفاعل |
بعدش دو حالت دارد:
|
بیان فاعل و مفعول بودن زید و بکر و برعکس آن به طور همزمان |
تضاربَ الرجلانِ او تضاربا (آن دو مرد بایکدیگر زد و خورد کردند)
تضاربَ زیدٌ و بکرٌ |
- تعریف مطاوعه(اثرپذیری): مطاوعه عبارت است از رابطه ای میان دو فعل، به شکلی که فاعلِ فعل اول، اثری را بر روی مفعول خود ایجاد میکند و سپس این مفعول، فاعل فعلِ دوم شده و این اثر را میپذیرد.
- هنگام صرف «مضارع معلوم» این باب (تفاعل)، در صیغه هایی که دو تاء جمع میشود، جایز است یک تاء را حذف کنیم.
- مانند: تتکاثرَ ← تکاثرَ
- دو نکته:
- افعالی که دارای «اثر محسوس» و «قابل مشاهده خارجی» هستند به این باب میروند و افعالی مانند «افعال قلوب»(ظنّ، عَلِمَ، حسِبَ، خال …) و فکر و … در این باب وارد نمیشوند.
- این باب همواره لازم است.
- تنها معنای این باب مطاوعه است.
- در این باب هم مانند باب تفاعل، وقتی دو تاء کنار یکدیگر جمع میشوند، جایز است یکی از دو تاء حذف شود.
- مانند: تتشرّفَُ ← تشرَّفُ
مطالب مرتبط:
باتشکر از زحمات شما
عالی بود
خواهش میکنیم که فایل ورد این مطالب رو هم بذارین چون ما نمیتوانیم روی این مطالب تغییرات مطلوب را اعمال کنیم و این با اهداف حوزه های علمیه سازگاری ندارد
خواهش میکنیم مطالب رو با ورد نیز بگذارین
نمیگیم با پی دی اف نذارین بلکه میگیم علاوه بر پی دی اف وردش رو هم بذارین
ما اگر بخواهیم تحقیق کنیم نمیتونیم به متن پی دی اف ها دسترسی پیدا کنیم
اگه توجه داشته باشین برای برداشت متون از پی دی اف راه های مختلفی ارائه شده است ولی هیچ کدام به این راحتی که شما میفرمایید نیست این بیان شما فقط برای قسمتی از متن آن هم باز با روش های خاص خود مفید است نه برای برداشتن ورد از روی پی دی اف۱۰ صفحه ای
اگر هم بخاطر محدودیت در حجم نمیتوانید یکی از حجرات خود را معرفی کنید تا هنگام مراجعه به شهر مقدس قم در ایام تعطیلات پیش رو بدان جا مراجعه کرده و متن ورد را از شما دریافت کنیم
ممنون