بسم الله الرحمن الرحیم
مقاله ی زیر به همت حضرت استاد محمد مادرشاهی زید عزه دبیر گروه فقه نظام اقتصادی پژوهشگاه فقه نظام تهیه شده است و ایشان در نهایت سخاوت علمی و از باب افزایش غنای محتوای رایگان حوزوی در فضای مجازی آن را جهت انتشار در اختیار گروه طلبگی تا اجتهاد قرار دارند. افزایش توفیقات و برکات علمی ایشان را از خداوند متعال خواستاریم. بمنه و توفیقه
چکیده مقاله
شهيد فرزانه، آية الله، سيد محمد باقر صدر از بزرگترين متفكران و عالمان ديني معاصر شيعه است كه در حوزه‌هاي مختلف علمي، صاحب نظر بوده و آثار ارزنده‌اي از خود به يادگار گذاشته است. آن شهيد فرزانه در موضوعات گوناگون فلسفي، منطقي، اصولي، فقهي و اقتصادي نظريه‌هاي بديع و مهمي تولید فرموده كه به حق در‌خور تحسين و تأمّل است. نظريه «منطقة الفراغ» در زمره يكي از مهم‌ترين نظريه‌هاي ايشان است كه در ابواب فقهی مرتبط با حوزه اجتماع، از جمله فقه اقتصاد و فقه سياسي و … كار‌آمد و رهگشاست. در اين مقاله ضمن تبیین ماهیت این نظریه و بررسی نقد‌های وارد بر آن، به زمينه‌هاي پيشين اين نظريه ميان علمای اهل سنت و شيعه نيز اشاره خواهد شد و موارد زیر نیز روشن خواهد گردید:
اول: اصول این نظریه در کلام بزرگان پیشین وجود داشته و شهید صدر رحمه الله تنها به شکوفایی و تنقیح آن اقدام نموده است.
دوم: به نظر می‌رسد این نظریه علی رغم شهرتی که دارد هنوز به درستی فهم و ادراک نشده است و در میان علمای معاصر دارای نوعی اجمال و ابهام است و بسط و توضیح بیشتری لازم دارد.
سوم: اشکالاتی که بزرگان به این نظریه وارد ساخته‌اند قابل دفاع است و دقت در حول این نظریه و همچنین ریشه‌های شکل گیری آن، تمام اشکالات را پاسخ می دهد.
واژگان کلیدی: منطقة الفراغ، شهید صدر، احکام ثانوی، جامعیت اسلام، تشریع حکم.
کتب مرتبط با نظریه منطقه الفراغ شهید صدر رحمه الله:
-
منطقه الفراغ التشریعی: دراسه مقارنه لاهم العناصر المرنه فی الشریعه الاسلامیه
-
کتاب منطقه الفراغ در قانون گذاری اسلامی
-
کتاب منطقه الفراغ در اندیشه فقهای معاصر
مقالات مرتبط با نظریه منطقه الفراغ شهید صدر رحمه الله:
۱. کاوشی نو در نقش یابی اهداف شریعت در منطقه الفراغ اینجا
۲. نظریه منطقه الفراغ در تشریع اسلامی اینجا
۳. دیگر مقالات در سایت انسانی دات آی آر اینجا
