آموزش تجزیه و ترکیب، قسمت دهم

14
3913
۳.۳
(۸)

تجزیه و ترکیب

در این مطلب، دهمین قسمت آموزش تجزیه و ترکیب را خدمت شما عزیزان تقدیم میکنیم.

ینقص کل شیء بالانفاق الا العلم

جزء

تجزیه

ترکیب

ینقص(۱)

فعل مضارع، صیغه ۱، معرب، صحیح، لازم، معلوم،

کلّ(۲)

اسم، مفرد، مذکر، جامد، نکره، معرب، صحیح الآخر، منصرف

فاعل و مرفوع

شیءٍ

اسم، مفرد، مذکر، نکره، جامد، معرب، صحیح الاخر، منصرف

مضاف الیه و مجرور

بِ

حرف، جارّ، عامل، مبنی بر کسر

ال

حرف تعریف، غیرعامل، مبنی بر سکون

انفاق(۳)

اسم، مصدرِ باب افعال از ریشه ن ف ق، مفرد، مذکر، معرفه به ال، معرب، صحیح الاخر، منصرف

مجرور به حرف جرّ، جار و مجرور متعلق به ینقص

الّا(۴)

حرفِ استثناء، غیر عامل، مبنی بر سکون

ال

حرف تعریف، غیرعامل، مبنی بر سکون

علم

اسم، مفرد، مذکر، معرفه به ال، جامد، معرب، صحیح الآخر، منصرف

مستثنی و منصوب

منبع (۱) بندرریگی ص ۲۰۲۰

نَقَصَ -ُ الشیءُ : آن چیز کم شد. – الشیءَ : آن چیز را ناقص و اندک کرد.

(توجه شود که در این جمله معنای لازم به کار رفته است)

(۲) اسماء دائم الاضافه:

بعضی از اسامی وجود دارند که همواره به ما بعد خود اضافه میشوند که به آنها اسماء دائم الاضافه گویند.

بعضی از این کلمات دائم اضافه عبارتند از:

کل

بعض

مثل

شبه

غیر

سوی

کلا

کلتا

سبحان

معاذَ

معَ

ذو

ذات

اولو

بینَ

لدی

لدُن

عندَ

ایُّ

جمع

قبل

بعد

کلماتی که بعد از این اسامی می آیند، همواره مضاف الیه هستند مانند: کل الناسِ ، بعضُ الشجرِ

توجه توجه: گاهی مضاف الیه این کلمات حذف میشود که در آن صورت، این کلمات «مبنی بر ضمّ» خواهند بود.

مانند: کلُّ الناسِ جاؤوا کُلٌّ جاؤوا

منبع (۳) بندرریگی صفحه ۲۰۱۱

بررسی ریشه نفق در باب افعال: اگر در معنای لازم باشد، از دست دادن مال و بی چیز شدن

و در معنای متعدی عبارت است از:

اَنفقَ المالَ و نحوَه: دارایی و امثال آن را مصرف و تمام کرد

سؤال (۴) نوع استثناء چیست؟

با توجه به اینکه مستثنی منه ذکر شده است (کلُّ شیءٍ) بنابراین استثنای تامّ است

و به علت اینکه علم نیز یکی از اشیاء به حساب می‌آید، بنابراین مستثنی داخل در مستثنی منه است

و این یک استثنای متصل است. ضمنا کلام موجَب است.

بنابراین با توجه به اینکه استثنا تام است و موجَب اعراب مستثنی به الا، نصب است و باید بخوانیم العلمَ.

این مطلب رو پسندیدید؟

برای امتیازدهی روی یک ستاره کلیک فرمایید

میانگین امتیاز ۳.۳ / ۵. تعداد رای: ۸

هنوز این مطلب امتیادهی نشده. شما می تونید اولین نفر باشید!

این مطلب هم خواندنیه:  مجموعه پوستر از بیانات حضرت امام خمینی درباره آخوندهای فاسد و مرزبندی با آنان
اشتراک در
اطلاع از
guest

14 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
پاسخ:
پاسخ:
۱۳۹۴-۰۳-۳۰ ۱:۳۱ قبل از ظهر
سلام علیکم

از میان کتب پایه ای، کتاب صمدیه یکی از بهترین کتابهاست که بسیار جامع، منظم و خلاصه تألیف شده است.
البته کتاب بدایه النحو هم کتاب خوبی است اما از صمدیه مفصل تر است.
به نظر میرسد اگر بتوانید کتاب صمدیه را به خوبی مطالعه کرده و به آن مسلط شوید، حجم بالایی از مشکلات نحوی شما حل میشود، ضمنا برای تسلط بیشتر لازم است اقدام به تمرین تجزیه و ترکیب به صورت مستمر نمایید.
سید
سید
۱۳۹۴-۰۳-۳۰ ۰:۰۱ قبل از ظهر
با سلام خدمت شما

بنده طلبه پایه ۶هستم وامسال پایه ۷میرم،بنده از لحاظ درسی ضعیف نیستم،امامتاسفانه در بحث ادبیات خیلی کم کارکردم،به طوری که الان ساده ترین ترکیب و تجزیه رو نمیتونم انجام بدم
به نظر شما از بین مبادی العربیه جلد ۴ ،هدایه ،صمدیه و یا بدایه النحو کدوم رو بهتر وجامعتر میدونید
اسمی از سیوطی نیاوردم چون به نظرم قیل و قول زیاد داره،من کتابی میخوام که مهمترین وپرکاربرترین قواعد به همراه تمرین زیاد ،
به نظرتون کدوم بهتره؟
لطفا اگه میشه کتاب بدایه رو به صورت pdf قرار بدین
پاسخ:
پاسخ:
۱۳۹۴-۰۴-۰۱ ۹:۳۲ بعد از ظهر
سلام علیکم

بله اگر یک دور به صورت متوسطه صرف و نحو را مرور کرده و یاد گرفته اید، میتوانید از همین روشی که گفتید استفاده کنید.
یا علی
سید
سید
۱۳۹۴-۰۴-۰۱ ۸:۲۳ بعد از ظهر
به نظرتون برای تجزیه وترکیب ،کتابی برای تمرین هست؟

من قرآن بدون اعراب‌گذاری پیدا کردم ،میشه شروع به اعرای گذاری همون بکنم؟وبه یه کتاب اعراب القرآن نگاه کنم ببینم که آیا درست انجام دادم یا نه؟
نظر شما چیه؟
پاسخ:
پاسخ:
۱۳۹۴-۰۴-۰۸ ۱:۵۵ قبل از ظهر

سلام علیکم در مورد وزن «فُعَل» طبق کتاب صمدیه که گفت شده: فیما سُمِعَ غیر منصرف … به این ترتیب میتوان نتیجه گرفت که به علت اینکه مثالهای زحل و عمر را جلوی این مطلب مثال زده است به این معناست که چنین غیرمنصرف شدنی به صورت سماعی است و هنگامی که اسمی که فقط علمیت دارد و به صورت غیرمنصرف استعمال شده و شنیده شده است، باید سبب دیگری برای آن به اصطلاح تراشید و آن به صورت تقدیری عدل در نظر گرفته میشود! در مورد وزن فُعال و مَفعَل نیز باید بگوییم که با توجه به متن صمدیه… بیشتر بخوانید

سید
سید
۱۳۹۴-۰۴-۰۷ ۷:۰۰ بعد از ظهر
با سلام و آرزوی قبولی طاعات

آیا میشود هر کلمه ای که بر وزن فعال(به ضم فاء) و مفعل(به فتح میم و عین) و فعل (ضم فاء و نصب عین )بود را غیر منصرف دانست، دانست؟ به دلیل عدلیت و وصفیت وگاه علمیت و عدلیت تقدیری؟
۲-چطور بفهمیم کلمه ای از صیغه اصلی عدول کرده(تو صمدیه زیاد توصیح نداده)
سید
سید
۱۳۹۴-۰۴-۰۷ ۷:۰۳ بعد از ظهر
کلماتی مثل مطبخ ،مفصل و…. که بر وزن مفعل (فتح میم و عین) غیر منصرف هستند؟علت ؟

تشکر
سید
سید
۱۳۹۴-۰۴-۰۸ ۰:۳۹ قبل از ظهر
با سلام دوباره

آیا در اسباب غیر منصرف، مثلا حتما باید عدلیت با وصغیت یا عدل تقدیری با علمیت جمع شوند تا غیر منصرف کنند؟و نمیشود اسمی سه سبب داشته باشد
ملائکه چرا غیر منصرف نیست؟
پاسخ:
پاسخ:
۱۳۹۴-۰۵-۱۲ ۷:۰۷ بعد از ظهر
سلام علیکم

ان شاالله این برنامه و انجام مستمر تجزیه و ترکیب استمرار خواهد داشت
بعون الله تعالی
اویس
اویس
۱۳۹۴-۰۵-۰۹ ۶:۵۶ بعد از ظهر
سلام علیکم
اگر امکان دارد از این مثال های تجزیه و ترکیب بیشتر بذارید بنده مدام سایت را چک می کنم برای اینکه مطلب بعدی در این زمینه رو بخونم
واقعا کمک کننده است و کاربردی
اجرتون با ولی عصر عج الله تعالی فرجه الشریف
پاسخ:
پاسخ:
۱۳۹۴-۱۱-۱۰ ۴:۱۳ بعد از ظهر
سلام علیکم

معنای کلمات مهم ذکر شده است که در فایل پی دی اف موجود است.
ترجمه جمله را نیز ان شاالله از این به بعد انجام خواهیم داد.
محسن
محسن
۱۳۹۴-۱۱-۱۰ ۴:۰۱ بعد از ظهر
سلام .خسته نباشید احست به شما.

میشه خواهش کنم اگر امکان داره در بخش تجزه و ترکیب معانی کلمه و جمله را کار کنید مخصوصا معانی قرآن که خیلی نیاز است؟
پاسخ:
پاسخ:
۱۳۹۴-۱۱-۱۰ ۶:۱۸ بعد از ظهر
ان شاالله در آینده به شرط توفیق از اساتید مجرب در این زمینه بهرمند خواهیم شد.
محسن
محسن
۱۳۹۴-۱۱-۱۰ ۴:۲۶ بعد از ظهر
ببخشید منظورر من روش ترجمه کردن بود.